Orchids Paardenmelkerij: bedient agrarische niche markt van paardemelkproducten
Aan de Graafsebaan te Zeeland, dorp in Noord- Brabant, heeft de familie Van de Laar een paardenmelkerij. Het gezin bestaat uit vader Paul, moeder Carla en de kinderen Damy en Rick. De ouders van Carla helpen ook dagelijks een handje mee. Er is plek voor 330 paarden, grote pony’s. Op dit moment zijn er nog 130 totaal, 35 fokmerries, 5 merries met pensioen, 3 fokhengsten en nog 90 jonge dieren, veulentjes, jaarlingen, 2-3 jarige pony’s. De veulens lopen tot een maand of 9-10 bij hun moeder in de melkpaardenstal. Ze worden gehuisvest in verschillende stallen. Het stalgedeelte voor de melkpaarden, ligt in de nabijheid van de melkplaats, daarnaast is het melktanklokaal. Er is een stalgedeelte voor de paarden die niet worden gemolken en een andere stal met aan de ene kant de jonge merries en aan de andere kant de jonge hengsten. In de ontvangst/koffieruimte staat een vitrine met producten die gemaakt zijn van paardenmelk. Bij het bedrijf behoort 11 hectare zandgrond, op een gedeelte ervan is een perceel met een bloemenmengsel.

Zeeland in Noord- Brabant

Een document uit 1339 dat een bestuursvorm uit die tijd beschrijft vormt tegelijkertijd de oudste vermelding van Zeeland. Het dorp Zeeland ligt in de gemeente Maashorst in oostelijk Noord-Brabant en het kerkdorp Zeeland omvat maar liefst 10 buurtschappen. Omstreeks het begin van de jaartelling moet Zeeland, wat als zodanig toen nog niet bestond, reeds bewoond zijn geweest door een primitieve landbouwbevolking met gemengde beschaving. Vanaf 1385 is Zeeland langzamerhand uitgegroeid tot een aparte dorpsgemeenschap met een eigen dorpskarakter. Veel later kwamen de hogere zandgronden en aangrenzend uitgestrekte woeste gronden tot ontwikkeling. Dit heeft geleid tot het gemengde bedrijf in Zeeland. De middeleeuwse akkerbodems trof men vooral aan ten westen van de nederzetting Zeeland. Rond het jaar 1800 werd een ongeveer 80 ha groot gebied aan de oostzijde ontgonnen, het Nieuwveld. De ontginning vond plaats als gevolg van de behoefte aan vruchtbare landbouwgrond. In 1924 werd door de Heidemij dwars over het heide- en veencomplex een zandweg aangelegd in noord-zuidelijke richting, de Peelweg, die de jonge ontginningsnederzettingen uit hun isolement moesten verlossen. Deze weg begint direct ten noorden van de kom van Zeeland en liep in eerste instantie tot Dompt, nu Elsendorp genaamd, (vernoemd naar Pater van Elsen, oprichter van de NCB en Boerenleenbank, later Rabobank).

Ontstaan bedrijf Orchids Paardenmelkerij
Carla:’’ Vanuit de HAS liep ik stage bij een paarden proefbedrijf, ik kwam daar tot een afstudeeropdracht over ‘’paardenmelk is goed voor de gezondheid’’. Het drinken van paardenmelk is niet nieuw. Herodot (500 v. Christus) schreef over paardenmelk: ‘’Zij voedt, versterkt en geeft nieuwe energie”. De steppevolkeren dronken het volop en compenseerden zo hun karige voedsel van het dorre landschap. Sinds 1965 wordt dit eenvoudige product gebruikt in Duitse kuuroorden. Na mijn studie over paardenmelk aan de Hogere Agrarische School introduceerden wij in 1989 het gebruik ervan als kuur in Nederland. Ik ben dus kort na mijn studie begonnen met 1 merrie, Anouk genaamd, om die te melken. In 1992 hebben we dit bedrijf gekocht, een melkveebedrijf. De ligboxenstal hebben we omgebouwd en geschikt gemaakt voor paarden. Korte tijd later is er nog een stal bijgebouwd, zodat wij uiteindelijk op 330 paarden zijn uitgekomen. Vanaf 2006 zijn we weer gekrompen naar 130 merries nu.

Onze opfok
De veulens (zowel merries als hengsten) worden op ons eigen bedrijf grootgebracht. Een deel van de merrieveulens krijgt op drie jarige leeftijd zelf een veulen en blijft bij ons als melkpony. De overige veulens, inmiddels vaak drie jaar oud, worden verkocht als kinderrijpony of aan fokkers. De melkmerries worden niet met medicijnen behandeld en regelmatig door de dierenarts gecontroleerd. Ze krijgen gras, maïs, luzerne, brokken zonder
toevoegingen en kruidig berghooi. Soms worden er melkmerries verkocht die enkele jaren gemolken zijn. Al onze veulens worden opgefokt waarna ze particulier verkocht worden.

Melkmerrie met veulen
De melkmerries leven samen met hun veulen in een grote kudde. Gedurende de nacht grazen ze in de weide en overdag kunnen ze vrij in en uit de stal lopen. Hun welzijn, gezondheid en goede voeding staan voorop. De band tussen moeder en veulen moet sterk blijven. Sociaal contact met andere pony’s is van groot belang voor de merries en de opvoeding van het veulen. Overdag verblijven de veulens die ouder zijn dan 6 weken in een eigen kudde, maar zo dat het contact met de moeder blijft. Ze worden extra bijgevoerd. De merries worden 2x per dag gemolken. Daarna gaan ze weer met hun veulen naar de weide. Op deze manier komen de veulens niets tekort.

Ons grondgebruik

Ons grasland wordt grotendeels gebruikt voor begrazing, er is verder een perceel mais en we hebben 2 hectare aan bloemen. Voor deze groene dienst ontvangen wij jaarlijks een vergoeding van het agrarisch collectief ANB Oost- Brabant. Het mengsel bestaat uit zonnebloemen, wilde chichorei, vlas, koolzaad enz. Het hooi, liefst kruidenrijk, wordt aangekocht en de paardenmest wordt voor een deel op het eigen land gebruikt en het overschot wordt afgevoerd naar de compostering of naar akkerbouwers via een fouragehandelaar.

Verkoop van onze paarden
Wij hebben merries in alle leeftijden te koop en hengsten en ruinen tot 3 1/2 jaar. Al onze pony’s hebben een papier waar de stamboom opstaat. Het betreft New Forest en NRPS pony’s en kruisingen hiervan.

Ze worden gefokt in groepen, hebben veel beweging en veel contact met mensen. Ze zijn ingeënt voor influenza en tetanus. We hebben meestal een ruime keus staan en kunnen adviseren over het karakter en capaciteit van de pony’s. We hebben lieve recreatie- en toekomstige topsportpony’s te koop. Bovendien fokken we vaak met dezelfde bloedlijnen, zodat we regelmatig ook 2-spannen te koop hebben.

Uniek natuurproduct
Paardenmelk is een uniek natuurproduct dat een goede darmflora bevordert en een gunstige invloed heeft op onze gezondheid. Dit komt door zijn bijzondere samenstelling. Die lijkt verbazend veel op die van menselijke melk.

En dat is de basis voor de groei van een gezonde darmflora. Dat paardenmelk vergelijkbaar is met menselijke melk en niet met die van koeienmelk komt omdat een paard geen herkauwer is en slechts één maag heeft, net als de mens.

Gebruik van paardenmelk
De verkoop van de paardenmelkproducten is financieel voor ons de belangrijkste post van opbrengst. Een liter melk kost 8 euro. Paardenmelk wordt als een kuur gedronken. Elke dag een kwart liter is in de meeste gevallen voldoende voor de opbouw van de darmflora. Zolang men ervaart dat er vooruitgang plaats vindt, dient men de melk elke dag te drinken. Als de situatie stabiel is, kan er worden afgebouwd. Dit is gemiddeld na drie maanden. Dit betekent dat de hoeveelheid paardenmelk langzaam verminderd wordt, of dat er om de dag gedronken wordt. In een aantal gevallen bijv. chronische klachten is (helemaal) afbouwen niet aan te raden. Paardenmelk is licht zoet en waterig van smaak. Als men melk mee wil nemen op bijvoorbeeld vakantie is het poeder aan te bevelen. Dit is melkpoeder waar door toevoeging van water weer paardenmelk van gemaakt wordt.

Andere producten

We verkopen ingevroren verse paardenmelk, deze wordt aan huis afgezet. Verder paardenmelkpoeder en capsules met gedroogde paardenmelk. Voor andersoortig gebruik hebben we een heel scala aan huidverzorgingsproducten op natuurlijke basis ontwikkeld, o a dag- en nachtcrème, speciaal crème, shampoo, voeten crème haarbalsem, en diverse zepen.

Voorkomende werkzaamheden
De verzorging doen we metelkaar waarbij we allemaal een taak hebben. Het voeren neemt veel tijd in beslag. Dan is er de controle en het toezicht houden op de gezondheid. Het uitmesten doen we met een kleine shovel. Carla melkt meestal de paarden. Verder zijn er de rondleidingen, de verkoop van de producten, het werk rond het erf en de boekhouding.

De toekomst

We willen onze paarden zoveel blijven melken als nodig is voor de producten die we verkopen. De laatste jaren liep de afzet iets terug vanwege de soms gestelde eis (bij het maken van reclame) op basis van onderbouwde wetenschap de werking van een product aan te tonen. Die onderzoeken kunnen wij niet betalen. We moeten het dus hebben van Mond Tot Mond reclame. Het ontvangen van groepen voor rondleidingen op ons bedrijf heeft hierbij enorm geholpen. Het blijft ons veel voldoening geven als klanten ons vertellen dat de behandeling goed heeft geholpen en ze niet meer terug hoeven te komen.

Heel mooi is natuurlijk als ze het doorvertellen waardoor nieuwe klanten naar ons toekomen. Daarentegen loopt de afzet van onze pony’s de laatste jaren tegen aanmerkelijk betere prijzen.