Jaarverslag 2022-2023 Stichting Samenleving, Landbouw Natuur (SLN), versie AA 16maart 2024 GV en HP 24 maart 2024

 

1. Oorsprong
   

Er zijn in Nederland mensen die zich afvragen waar de Nederlandse ecologische wetenschappers en bestuurders bij rijk en provincie mee bezig zijn. Gedurende de afgelopen 30 jaar is een stelsel van Natuurgebieden gepland en/of aangewezen waarmee de indruk gewekt wordt dat het Nederlandse landschap met de biodiversiteit100 jaar in de tijd teruggebracht moet worden. Dit wensdenken wordt nagestreefd terwijl in Nederland nauwelijks “oorspronkelijke natuur” te vinden is. De benodigde planologie, milieucriteria en financiën worden uitsluitend gebaseerd op ecologische doelen waarbij de samenhang met sociaal-maatschappelijke, culturele, economische en internationale samenhang wordt genegeerd. Het wordt steeds duidelijker dat dit beleid tot een rampzalig scenario leidt dat zich vooral in het buitengebied afspeelt. Vanaf 2019 is het beleid concreet geworden, toen de overheid koos voor Stikstof als indicator voor de belasting van de natuur. Stikstof is het aangewezen middel geworden om natuurherstel te realiseren. Een groep bezorgde burgers met affiniteit tot de landbouwsector én de natuur, voelde zich geroepen om vragen te stellen over de onderbouwing van dit beleid. Door het doen van onderzoek, vragen stellen en antwoorden eisen, het verspreiden van de ontdekkingen onder de bevolking van Nederland en, zeker niet in de laatste plaats, mee te denken over betere alternatieven. Na het vormen van groepen in Friesland, Groningen en Overijssel, is besloten deze activiteiten te structureren onder de vleugels van een stichting. De deelnemers van deze stichting zijn vrijwilligers die belangeloos inspanning leveren. De stichting, zie hun folder, geeft podium aan boeren én burgers.

2. Oprichting Stichting Samenleving, Landbouw en Natuur in december 2022 (SLN)

De statuten van SLN beschrijven het doel en werkwijze als volgt:

De stichting heeft ten doel:

1. het bevorderen van een welvarende en duurzame samenleving in stad en platteland in goede onderlinge harmonie, en in samenhang met de landbouw (en visserij), die bijdragen de zekerheid van voedsel en primaire grondstoffen, een gezonde natuur, schoon milieu en een mooi landschap;
2. Het onder de aandacht brengen van de toegevoegde waarde van de agrarische sector in het algemeen en boeren in het bijzonder in de gehele samenleving;
3. het verrichten van onderzoek, het verzamelen van onderzoeksrapporten en het vinden van antwoorden op vragen die de basis zijn onder het landelijke, provinciale en gemeentelijke ingezette beleid door het bestuur;
4. het informeren van een breed publiek in Nederland over het fundament, doel en de effectiviteit van het (stikstof) beleid van de overheid;
5. het bedenken en uitwerken van alternatieven, die eenzelfde of een beter resultaat geven dan de huidige plannen van de bestuurlijke overheden, ambtelijke organisaties of niet-ambtelijke organisaties;
6. het streven naar een rechtvaardig beleid en een mooi Nederland voor iedereen.

De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door:

1. De rol die de landbouw speelt in essentiële maatschappelijke probleemvelden, zoals de wereldvoedselvoorziening, werkgelegenheid, economie, landschapsbeheer, beheer van flora en fauna, milieu, energieproductie en zorgverlening.
2. Het verspreiden van informatie en inzichten die belangrijk zijn voor het realiseren van de doelstelling;
3. Het stimuleren en informeren deskundigheid en vaardigheid die belangrijk zijn voor het realiseren van de doelstelling,

en het verrichten van alle verdere handelingen, die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn.

3. Organisatie

Het bestuur beheert de financiën en formele taken van de stichting. De activiteiten worden gedaan door alle deelnemers. Deze zijn georganiseerd in provinciale/regionale werkgroepen waarin deskundigen betrokkenen en bezorgde burgers deelnemen. Voor bepaalde activiteiten zoals het organiseren van publieksbijeenkomsten, onderzoek of maken van publicaties kunnen tijdelijke werkgroepen en eventuele samenwerkingsverbanden met andere organisaties worden ingericht. Het netwerk van SLN is tot begin 2024 gegroeid tot meer dan 2000 geïnteresseerden die zoveel haalbaar is op de hoogte blijven van de ontdekkingen en ervaringen bij de zoektocht van de stichting. Ook via internet en public media is er een uitgebreid bereik met een doorlopende communicatie. In de werkgroepen zijn momenteel 20 personen actief.  Kennis en ervaring is aanwezig op velerlei gebied: administratief, commercieel, onderzoek, regelgeving, landbouw, natuur, economie en sociale cohesie.

4. Organisatie

Er zijn drie werkgroepen, namelijk, in Friesland, Groningen/Drenthe en Overijssel.
Overkoepelend zijn er groepen die zich speciaal bezig houden met o.a.

Natuur-expertise,
communicatie met bestuurders en politiek,
onderzoek-publicaties,
fonds- en vrijwilligerswerving,
organisatie contactenbeheer.

Informatiebijeenkomsten publiek: SLN deelt en bespreekt haar bevindingen graag met het publiek. Daarbij is het voor SLN ook belangrijk feed back en nieuwe inzichten te vergaren tijdens publieksbijeenkomsten. Deze bijeenkomsten waren:
15 december 2022 in Dairy Campus te Boksum,
25 januari 2023 in Hoge Hexel,
28 juni in de Drentse AA te Schiphorst en
7 november in het Witte Huis te Zeeland NBr.
Alle bijeenkomsten waren goed bezocht. De reacties waren positief over de inspanning die SLN doet en de informatie die werd verstrekt.

Daarnaast heeft SLN haar stem laten horen via:

• Een lezing op de nationale stikstofdag in Dronten
• Een lezing voor de Statenfracties van de provincie Drenthe
• Inspreken in de Provinciale Statenvergadering van Fryslân
• Lezing voor de koepel van Agrarische Natuurverenigingen Fryslân
• Contacten met agrarische en algemene media
• Reageren op onjuiste berichtgeving van o.a. politiek, wetenschap, Greenpeace, Wereldnatuurfonds, ASN bank
• Contacten met uiteenlopende politici en politieke partijen
• Indienen van een zienswijze op het NLPG
• Contacten met ecologen, stikstofdeskundigen en advocaten
• Kwantificering van NOx-emissies (nog niet gepubliceerd)

Onderzoek – publicatie over de staat van de natuur: Onze deelnemer, onderzoeker Henri Prins heeft de ontwikkeling van 521 essentiële soorten in beeld kunnen brengen met openbare data, die afkomstig zijn van de Nationale Databank Flora en Fauna, Basisrapporten t.b.v. Rode Lijstsoorten, CBS en WUR. Tevens heeft hij kunnen achterhalen in hoeverre stikstofgevoelige en ongevoelige soorten zich hebben ontwikkeld. De uitkomsten van de analyse waren verrassend:

• Van alle onderzochte typische habitat 2000 soorten is 86% stabiel gebleven, dan wel vooruit gegaan;
• Stikstof speelt nauwelijks een rol bij achteruitgang van soorten, maar andere drukfactoren, zoals verdroging en fysiek onderhoud zijn van belang.
• De stikstofgevoelige planten hebben zich in de onderzochte periode significant beter ontwikkeld dan stikstofminnende soorten. De conclusie is dan ook dat onze natuur helemaal niet “omvalt“, maar bezig is met een krachtig herstel vanaf 1990. Dat geldt in zijn algemeenheid vooral vaatplanten, reptielen, amfibieën, zoetwatervissen en zoogdieren. Relatief minder goed gaat het met de broedvogels, vlinders en mossen.

Desondanks pleiten wij er niet voor dat Nederland nu gevrijwaard zou zijn van onderhoud of dat verder herstel van onze natuur niet nodig is. Wél is het gerechtvaardigd dat nuance wordt betracht ten aanzien van de omschrijving van de status van de natuur en de rol van de diverse invloedsfactoren op de natuur. Het belang van stikstof wordt in de politiek en door haar voorgestelde maatregelen duidelijk overschat.

Ontwikkelen en beschikbaar stellen van een instructie voor, door de overheid bedreigde  bedrijven en dorpsgemeenschappen in of nabij Natura2000 gebieden. Het is een soort werkwijze om eventuele gesprekken met de provincie over opkoop of aanpassing bedrijf degelijk voor te bereiden. SLN streeft hiermee om met een duidelijke werkwijze rust, duidelijkheid en voortgang bewerkstelligen.
Provinciale en gemeentelijke bestuurders hebben vaak geen kennis en/of inzicht wat het Stikstof en Natura2000 beleid gaat betekenen voor de aangewezen gebieden waar de zogenaamde transitie het zwaarst wordt ingezet.

Interviews met boeren en burgers – boek: Eén van onze deelnemers, Wim van der Heide, heeft als interviewer bij een groot aantal-voorbeelden uit de praktijk, bij boeren én burgers, verhalen gemaakt uit heel Nederland. De verhalen zijn in december 2023 in een boek gepubliceerd. Deze verhalen geven in 60 individuele situaties, uit het hele land weer hoe boeren innovatief bezig zijn met zaken als (naast voedselproductie), de bodem, weidevogelbeheer, zorglandbouw, kringlooplandbouw, bloemen en kruidenranden, emissiebeperking en natuurbeheer in samenspel met collectieven en de Terrein Beherende Organisaties. Daarnaast zijn 29 interviews opgenomen bij mensen die stuk voor stuk hun visie geven vanuit hun eigen expertise op de natuur en stikstofproblematiek. Begin 2023 zijn er 2000 boeken met “Eerlijke verhalen” aan de man/vrouw gebracht, waaronder politici, bestuurders en adviseurs bij gebiedsprocessen.

Evaluatie Natuur Doel Analyses: Met eigen onderzoek is SLN de boer op gegaan en vindt luisterende oren voor de ontdekkingen. Bijvoorbeeld: (zijn er meer voorbeelden)-
De samenstellers van de NDA in Friesland, We kregen de kans om in te spreken bij een provinciale fractievergadering, waar Henri Prins het woord heeft gevoerd. We signaleren een bereidheid bij met name de nieuwe gedeputeerden in het provincie bestuur om onze boodschap te beluisteren.

Beoordeling van NPLG, PPLG en NDA’s
Dit is een uitermate taai en tijdrovende bezigheid, maar helpt ons verder naar meer inzicht in de werkwijze van beleid en wetenschap. Kennis is nog steeds macht!

SLN heeft het initiatief genomen voor een denktank die brainstormt over de realisatie van een doelmatig natuurbeheer in Nederland en hoe de status van de natuur stelselmatig en onafhankelijk beschreven kan worden. Ter zake kundige en gemotiveerde mensen, die hun sporen reeds hebben verdiend, vanuit diverse achtergrond, hebben daarin zitting genomen.

Communicatie, informatie van belangengroepen, politici en experts. SLN is al sinds haar bestaan bezig om provincie bestuurders te bevragen op de wetenschappelijke verificatie van het stikstof en Natura2000 beleid. Het is onthutsend dat er geen blijk wordt gegeven van beschikbare onderbouwing voor de keuze van maatregelen en mogelijke effectiviteit van de maatregelen die het provincie bestuur in 2023 al presenteert in het Provinciaal Plan voor het Landelijk Gebied (PPLG). Deze plannen lopen al vooruit op het Nationaal Plan voor het Landelijk Gebied. Dit NPLG ligt begin 2024 nog voor commentaar (publieksconsultatie), is geen wettelijk of democratisch goedgekeurd beleidskader. Toch gaat veel provinciebesturen er stevig mee verder alsof er geen alternatieven zijn voor het beschermen van zowel natuur als plattelands gemeenschappen. SLN is hierover in gesprek met diverse politici, ambtenaren en bestuurders maar ook met belangenbehartigers van boeren, burgers, dorpsgemeenschappen, agrarische natuurbeheerders etc.

Op stapel staan nog een aantal activiteiten op het lijstje van SLN.

• Het verder verspreiden van het boek “Eerlijke Verhalen”. Het is een positieve manier om ons te profileren. Hier kunnen we goodwill mee kweken voor onze missie.
• Het organiseren van informatiebijeenkomsten voor burgers in samenwerking met het plaatselijke belangen en buurtverenigingen
• Nog meer samenwerking met andere organisaties, zoals Boer en Natuur, Agrifacts, Agractie, Stikstofclaim, ecologen.
• Het schrijven van artikelen met het doel dat zij daadwerkelijk geplaatst worden. Tot nu toe is dit lastig. Bevorderen van activiteiten door iedere individuele deelnemer. Het komt tot nu toe teveel neer op de schouders van een paar deelnemers.

Resultaten

Impact: SLN wil graag concrete inspraak hebben in het duurzamer en evenwichtiger maken van het Nederlandse natuurbeleid. SLN wil dit bereiken via stapsgewijs en stelselmatig werken aan informatie, analyse, oplossingsrichtingen en deskundigheidsbevordering.

Feedback: SLN vraagt actief hoe haar activiteiten meer kunnen bijdragen aan het vergroten van het inzicht in de factoren waarmee daadwerkelijk de natuur versterkt kan worden in realistische samenhang en afstemming met de omgeving waarin de natuur zich bevindt. SLN staat open voor commentaar van de 18 miljoen inwoners / consumenten van Nederland maar ook van de 50.000 voedselmakende boeren en andere bedrijven in de agri-food productie en retail.

Jaarrekening