Fruitteeltbedrijf Hoekstra
Aan de Oosterringweg in Luttelgeest ligt het fruitteeltbedrijf van de familie Hoekstra. Het bedrijf wordt gerund door Jan en Joke Hoekstra en hun zoon Peter en partner Miranda. Er zijn 2 vaste medewerkers in dienst. Het bedrijf, 14 hectare groot, 14 hectare groot, teelt alleen kersen, voorheen ook appels en peren. Bij het bedrijf staat een opslagloods met koelruimte en een kersenselectiemachine met een soort van inpakmachine. Links aan de voorkant van het bedrijf staat ook hun winkel waar naast hun eigen producten ook producten van bedrijven uit de omgeving worden verkocht.
Geschiedenis Luttelgeest
Luttelgeest is genoemd naar een plaats met dezelfde naam die vroeger bij Kuinre lag. De naam verschijnt voor het eerst in 1379, wanneer toestemming gevraagd wordt aan Dirk van Swieten, heer van Urk en Emmeloord, om een versterking te bouwen teneinde de zeeroverij van de Friezen op de Zuiderzee te kunnen bestrijden. Luttel is ‘klein’ en geest is de benaming voor hoge zandgronden. In het westen van Nederland zijn de geestgronden het gebied tussen de duinenrij en de lage veen- of poldergronden, maar ook langs de Zuiderzee kwamen dergelijke gronden voor, getuige de naam Gaasterland. Door een (dialectisch) afwijkende vorm van geest dient men zich overigens niet te laten misleiden: de naam Lutjegast (in Groningen) is identiek aan Luttelgeest. Ten noordwesten van het dorp vindt men het Kuinderbos. Dit bos ligt op het grondgebied van Luttelgeest langs de grens van de provincie Friesland.
Hier ook al een ronde burght, de Kuinderburght, op een gemaakte heuvel met een gracht eromheen. De bisschop van Utrecht, vaak scheidsrechter bij twisten, bemiddelde tussen de graaf Willem 1 van Holland en de heer van Kuinre die de burcht terugontving. Luttelgeest ligt in het noordoosten van de polder, ten noorden van het dorp Marknesse. Naast de dorpskern behoort een groot stuk polderland tot het dorp. Deze is naast landbouwgebied ook het grootste tuinbouwgebied van de Noordoostpolder met grote kassencomplexen
De historie van ons bedrijf
Jan: ‘’In 1956 zijn mijn ouders uit ‘Nieuwe Bildtzijl’ naar dit toen nieuwe bedrijf verhuisd. Het was een echt aardappel/groente bedrijf d.w.z. met aardappels, wortels, koolrapen en diverse soorten kool. In 1963 werden de eerste appelbomen geplant met als tussenteelt aardbeien die aan huis en via de veiling werden verkocht.
In 1982 hebben wij (Jan en Joke) het roer overgenomen. Het bedrijf bestaat nu uit 14 ha. Naast de appels (elstar, jonagold, golden delicious, wellant) teelden wij sinds 1994 ook kersen. In 1993 kwam ik tijdens een excursie in Noord-Duitsland bij een teler die appels, pruimen en kersen teelde. We zijn toen met een klein hoekje kersen begonnen, omdat de teelt niet bekend was in de Noord Oost Polder. Nu, in 2023, zijn wij uitgegroeid tot een grote en moderne kersenboomgaard van Noord-Nederland. We hebben inmiddels 14 hectare kersen en met de andere fruitgewassen zijn we gestopt. In 2009 is de bouw van onze nieuwe loods afgerond. Van deze nieuwe ruimte hebben we veel plezier. De machines voor het selecteren en inpakken van de kersen zijn enkele jaren geleden geïnstalleerd.’’
Winterwerk
‘’Omstreeks begin december, als het blad er af is, beginnen we met de snoeiwerkzaamheden. Deze duren tot ongeveer half maart. We proberen zoveel mogelijk met droog weer te snoeien vanwege de loodglans, een schimmel die zich door middel van sporen verspreidt. Bij vochtig weer en in de winter verspreiden de sporen zich gemakkelijker en zijn de open wonden gevoeliger. Het lijkt op een ziekte in de bladeren maar het is een houtschimmel. Later in de winter en in het voorjaar snoeien is beter maar dan komen we met het snoeien, wat arbeid betreft, niet klaar.
Per boom zijn ongeveer 40 snoeiknipjes nodig en dat bij 2000 bomen per hectare. De aantasting van loodglans is te zien aan de bladeren en de takken sterven af en dan kan de hele boom doodgaan. Bij slecht weer gaan we aan de slag met onderhoud van het machinepark.
Drie soorten kersen op ons bedrijf
‘’We veredelen zelf geen rassen en kopen de jonge bomen plantklaar aan. Kersen is seizoensgebonden fruit en kan maar korte tijd bewaard worden. Daar is in Nederland door de producenten op ingespeeld door het seizoen van kersvers fruit zo lang mogelijk te maken. De kersen uit Limburg b.v. zijn twee weken vroeger dan hier en uit de Betuwe zijn ze een week vroeger. Daarna komen wij stapsgewijs met onze drie rassen op de markt, te weten: Sweet is vroeg en kan omstreeks half juni worden geplukt, daarna is het middelvroege ras Vanda aan de beurt, als laatste ons hoofdras/gewas Kordea. Deze is middellaat, die kan tot eind augustus worden geplukt. Als we de import uit Griekenland en vervolgens Spanje, die voorafgaat aan de Nederlandse productie, er bij optellen liggen er 3 tot 4 maanden verse kersen in de schappen.’’
De kersenpluk en verwerking
‘’Al met al zijn we ongeveer 10 weken aan het plukken om de oogst van een kleine 30.000 bomen op de juiste plek te krijgen. Onze plukkers bestaan voor een deel uit een vaste ploeg aangevuld met, stagiaires, vakantiehulpen en scholieren. Onze kersen worden één voor één met de hand geplukt in emmers en dan voorzichtig geleegd in een grote kist. Binnen 2 uur worden ze in een hydrokooler gekoeld en daarna gesorteerd in de nieuwste optische sorteermachine. Deze heeft een ‘’oog’’ waarmee ze op maat en kwaliteit worden gesorteerd. Hierna gaan ze over een band en de verschillende maten worden apart in bakjes gesorteerd naar de wens van de afnemers. Dat zijn de groothandel, Pioce, Jumbo, groenteboer en natuurlijk onze eigen boerenwinkel.’’
Het bestuiven
‘’Om een goede opbrengst te krijgen is voldoende bestuiving erg belangrijk. We helpen de bestuivers een handje door het plaatsen van kasten met gewone honingbijen. De werkbijen zijn meestal alleen maar vrouwtjes. Bestuiving kan ook plaats vinden met behulp van de wind, maar 80 procent wordt bestoven door insecten. De vroege bloei van kersen is zeer aantrekkelijk voor bijen, omdat er voor de rest nog niet veel te halen valt. Als aanvulling hierop kopen we circa 100 doosjes met hommels. Hommels zijn groter dan bijen, ze zijn meer behaard en hebben langere haren. Ze bezoeken 2 maal zoveel bloemen per minuut in vergelijking met de gewone honingbij. Ze vliegen veel vroeger in het voorjaar uit. 
Bijen overwinteren, bij hommels alleen de koningin. Dan zijn er nog de wilde bijen, die komen hier vanzelf. Ze zijn zeer divers in uiterlijk en levenswijze. Ze overwinteren b.v. in zelf gegraven gangenstelsels in de grond. Ze vliegen kris- kras door de boomgaard terwijl hommels en tamme bijen meer in de rijen blijven. Het is wonderlijk mooi.’’
Gezonde kersen
‘’De fruitvlieg en de schimmels zijn de belangrijkste belagers van een mooie gevulde kers. De grootste vermeerdering van de suzuki fruitvlieg treedt op vanaf het moment dat de kersen en ander zomerfruit rijpen. Een vrouwtje kan bij gunstige omstandigheden honderden eieren leggen en bij 20 graden of meer duurt een generatie ruim 14 dagen. We proberen zoveel mogelijk preventief met een goede hygiëne te werken. Frequent en secuur alle rijpe fruit te oogsten en rottend fruit te verwijderen helpt het voorkomen van nieuwe generaties fruitvliegen.
Er is helaas nog geen biologisch bestrijdingsmiddel. Het hiervoor beschikbare middel mag dit jaar minder worden gebruikt. Het afbouwen of verbieden van middelen is voor ons bedrijf de grootste bedreiging. Dan is het over en uit met de teelt van kersen in Nederland en worden ze geïmporteerd uit gebieden waar minder nauwkeurig veel middelen worden toegediend. Schimmelziekten zijn wereldwijd belangrijke veroorzakers van voedseltekorten. Een goede bestrijding is vakwerk, het liefst gebruiken we helemaal geen middelen maar tegen de schimmel op kersen kunnen we niet zonder en moeten ze enkele keren worden behandeld. Alles wordt goed bijgehouden in ons registratiesysteem. Omdat regen, vogels en insecten onze oogst kunnen bederven hebben we deze vanaf juni afgedekt. In het voorjaar als we vorst verwachten worden de bomen besproeid. De bedoeling is dat de kou in het bevroren water trekt en de kwetsbare bloesem beschermd wordt. Dit geeft soms bijzondere fraaie beelden.’’
Onze winkel en energie
Jaren geleden zijn we met onze winkel begonnen. Het begon eerst met een fruitautomaat, vervolgens is onze winkel, uitgebreid met een parkeerterrein en een terras waar klanten even kunnen gaan zitten om een ijsje te eten. In de boerderijwinkel worden streekproducten verkocht als aardbeien, verse hollandse groente van het seizoen (asperges, andijvie, raapstelen, sla, meirapen, bloemkool etc.) hand/moesappels, hand/stoofperen, div. soorten aardappels, div soorten uien, pure sappen, heerlijke sappige handsinaasappels, perssinaasappels, mandarijnen, Blokzijlerbrok, chocolade. Op de daken liggen volop zonnepanelen die ervoor zorgen dat de piek in energieverbruik in de zomerperiode wordt gedekt door de grotere opbrengst.
Jaarlijks Festival
‘’Tijdens het hoogseizoen organiseren wij een kersen festival. Mensen kunnen dan een gehele dag het bedrijf bezichtigen en een handvol kersen plukken. Dan heerst er echt een gemoedelijke sfeer. Afgelopen jaar al voor de 15e keer. Ruim 2000 mensen kwamen op ons bedrijf een kijkje nemen. We hadden enkele treintjes rijden die de bezoekers tussen de bomenrijen met kersen doorreden Mensen vinden het echt leuk om te zien hoe zo’n kersenbedrijf in de praktijk werkt. Zo kregen we veel verbaasde reacties dat de kersen echt één voor één worden geplukt.”